Steeds vaker valt het woord ‘microbioom’ als we praten over de darmgezondheid. Wat is het microbioom? (Hoe) kunnen we dit sturen bij vleeskuikens? Wat is de invloed van probiotica en wat kan GalliPro Fit betekenen voor de darmgezondheid van vleeskuikens? Dit kwam aan de orde tijdens de partnerdag die Elanco afgelopen maand organiseerde voor partners in de diergezondheid en de voerindustrie.
Als eerste is het belangrijk te weten wat het microbioom is. Dit werd uitgelegd door Laura Hoving van Novonesis. “Een microbioom is het totaal van alle individuele micro-organismen in een omgeving. In dit geval is dat de darm van het vleeskuiken. Denk bij micro-organismen aan schimmels, gisten en bacteriën. Dus de hele collectie van microben in de darm”, legt Hoving uit.
Wat is de invloed van het microbioom?
Het microbioom heeft invloed op het hele functioneren van het lichaam. Bijvoorbeeld op de stofwisseling. Hoving pakt er een onderzoek vanuit de humane gezondheid bij. Onderzoekers namen darmbacteriën van een tweeling, waarvan de één obese was en de ander slank. Die bacteriën zijn in het onderzoek door SPF-muizen opgenomen. Een deel van de muizen kreeg de bacteriën van de obese persoon, het andere deel de bacteriën van de slanke persoon. Beide groepen muizen kregen hetzelfde dieet, laag in vet en hoog in vezels. Wat bleek: na een poosje werden de muizen met het microbioom van de obese persoon ook obese. De anderen bleven slank. “Dat laat dus zien dat de samenstelling van het darmmicrobioom veel invloed heeft op wat er in de rest van het lichaam gebeurt”, aldus Hoving.
Het gaat nog veel verder
Een disbalans in het microbioom heeft effect op de gezondheid. Niet alleen op meer voor de hand liggende zaken als obesitas en darmproblemen, maar ook op de kans om een ziekte als Alzheimer en Parkinson of depressies te krijgen. Dat laatste is niet vreemd te noemen vindt Hoving. “Tachtig procent van het gelukshormoon serotonine in je lichaam wordt aangemaakt in de darmen. Niet gek dus dat een disbalans in de darmen invloed kan hebben op je gemoedstoestand.”
Hoe werkt dit bij vleeskuikens?
Net als voor mensen is voor vleeskuikens een gezond en stabiel microbioom belangrijk. In de natuur krijgt een kuiken na uitkomst bacteriën uit de omgeving mee. Als kuiken wandelen de dieren bijvoorbeeld met de hen rond, pikken in haar ontlasting en nemen op die manier haar darmmicrobioom op. “Zo geven ze hun eigen microbioom een kickstart”, vertelt Hoving.
Kuikens die uitkomen in de broederij krijgen het microbioom van de moeder niet mee. Ze komen uit in een schone omgeving en komen daarna ook nog in een schone stal terecht. “Deze couveusekindjes vragen wij om zo snel mogelijk een gezonde darm te ontwikkelen. Maar de bacteriën die daarvoor nodig zijn, hebben we allemaal weggehaald.”
Ontwikkeling van het pluimveemicrobioom
De ontwikkeling van het pluimveemicrobioom kent verschillende fasen. Vanaf dag 1 krijgt het kuiken bacteriën uit de omgeving binnen die zich gaan nestelen in de darmen. Maar in de vleeskuikenstal zitten relatief weinig kiemen. Dus het risico dat slechte bacteriën, zoals clostridium, salmonella en E. coli de overhand nemen, is aanwezig. Dan kan er snel een disbalans ontstaan. Vanaf dag 7 is er een hele snelle groei van bacteriën en soorten bacteriën. Het aantal soorten blijft groeien tot dag 21. Dan is er een balans ontstaan. Vanaf dag dertig start de verder ontwikkeling van microbiotica in de blinde darmen.
Naar een robuust microbioom
In het leven van het kuiken zijn er verschillende factoren die een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van het microbioom. Antibiotica bijvoorbeeld, voerwissels, vaccinaties, allerhande stressfactoren kunnen de een gezonde ontwikkeling van het microbioom in de weg zitten. Daarom is een robuust microbioom belangrijk. Daarmee wordt bedoeld dat het microbioom in staat moet zijn om een microbiele balans en productiviteit te handhaven in steeds veranderende omstandigheden. Idealiter is het microbioom bestand tegen een antibioticabehandeling, chronische stress, ziekmakende bacterien en verandering in voersamenstelling.
Hoe kun je het microbioom robuuster maken?
Eén van de manieren om het microbioom sterker te krijgen is toedienen van probiotica. Dit zijn levende micro-organismen die, toegediend in de juiste hoeveelheid, gezondheidsvoordelen opleveren. Naast probiotica kennen we ook de termen prebiotica en postbiotica. Prebiotica is een verzamelnaam voor de voeding voor goede bacterien. Postbiotica is het overblijfsel nadat pre- en probiotica zijn verteerd. Bijvoorbeeld van celwanden, kortketenige vetzuren, antimicrobiele vetzuren etc.
De rol van probiotica
Bekende probiotica zijn gisten, lactobacillen en bacillenstrengen. Laatstgenoemde heb je met één streng en met twee strengen. Iedere streng heeft specifieke eigenschappen. Om stabiliteit in het microbioom te krijgen, is het belangrijk de juiste strengen toe te dienen. Want daar zit heel veel verschil in. “Het genetisch verschil tussen twee Bacillus subtilus-stammen is twee keer zo groot als het genetisch verschil tussen mens en muis”, illustreert Hoving. Bij toediening van probiotica zijn ook de juiste dosering van belang en daarbij moeten de strengen wel levend aankomen in het spijsverteringsstelsel van het kuiken. “Als je een lactobacil verhit, dan leeft hij niet meer als hij in de voerpan zit”, vertelt Hoving.
GalliPro Fit met drie verschillende strengen
Een probioticum dat sinds november 2023 aan vleeskuikenvoer kan worden toegevoegd is GalliPro Fit van Elanco. Dit bevat drie strengen probiotica, die elkaar aanvullen. “Probiotica moeten makkelijk te verstrekken zijn. Via het voer dus. De probiotica in GalliPro Fit zijn hiervoor geschikt. Ze zijn onverwoestbaar. Het zijn in die zin gewenste kakkerlakken. Ze kunnen tegen verhitting en toevoegen van zuren”, aldus Anne de Bruijn, Technical Accountmanager Nutrition van Elanco, die vertelt dat de probiotica ook met gemedicineerd voer kunnen worden gegeven. “Een deel wordt dan wel afgedood, maar de sporen blijven intact en daaruit groeien weer nieuwe.”
De strengen in GalliPro Fit beschermen de darm tegen schadelijke bacteriën en concurreren met deze ziekteverwekkers als het gaat om voeding. Ziekteverwekkers gaan bijvoorbeeld goed op ijzer. Doordat de probiotica uit GalliPro Fit dit wegtrekken, worden bacteriën belemmerd in hun groei. Daarnaast scheiden probiotica stofjes uit die ziekteverwekkers remmen.
Vleeskuikenhouders die kampen met ziekteverwekkers zoals Clostridium perfringens of E. coli kunnen een mestmonster opsturen naar Elanco. In het laboratorium kijken specialisten van Elanco of groei van de betreffende pathogeen met GalliPro Fit kan worden tegengegaan. Naast genoemde ziektewekkers kunnen probiotica ook helpen salmonella te onderdrukken. “Dit moet wel onderdeel zijn van een totaalaanpak. In zijn eentje gaat GalliPro Fit het probleem niet oplossen”, benadrukt De Bruijn.
Op de vraag of toevoegen van GalliPro Fit kostenverhogend is, antwoordt De Bruijn dat het onderaan de streep zorgt voor verlaging van de kosten. “Je hebt ze heel snel terugverdiend. Iets meer dan een punt verbetering op de voerconversie en je hebt hem er al uit. En dan praat ik nog niet eens over de betere resultaten door gezondheidsvoordelen, vermindering van de uitval en een lager afkeuringspercentage aan de slachtlijn.”
Tekst: Gerben Hofman
