De parasitaire haarworm (Capillaria spp.) behoort tot de categorie van rondwormen. Capillaria-soorten kunnen zich in verschillende delen van het verteringskanaal nestelen, maar worden voornamelijk aangetroffen in de dunne darm. Haarwormen zijn klein (±1,5 cm lang), zo dun als een haar en daardoor moeilijk op te sporen in de darminhoud.
Besmetting
Besmetting met haarwormen verloopt door opname van eitjes of besmette gastheren. De levenscyclus van de haarwormen duurt ongeveer drie weken nadat de infectieuze eitjes zijn opgenomen door de hen. De eitjes komen uit, waarna de larven uitgroeien tot volwassen wormen en zelf weer eitjes gaan produceren in het verteringskanaal. Deze eitjes worden uitgescheiden en opgenomen door de volgende hen.
Verschijnselen
De volwassen haarwormen hechten zich vast in het darmslijmvlies wat leidt tot ontstekingen en darmschade. Dit tast de vertering en nutriëntopname aan, wat zorgt voor een teruglopende conditie, verminderde legprestaties en een verhoogde voederconversie. Daarnaast leidt een slechtere vertering tot een hoger aandeel fermenteerbaar eiwit, wat weer als voedingsbodem dient voor Clostridium. Ook kan bloederige diarree, bleke eierdooiers, bleke kammen en afwijkend gedrag zoals veren eten en verminderde activiteit waargenomen worden.
Diagnose
Bij sectie zijn de haarwormen met een microscoop op te sporen in de darminhoud. De eitjes zijn goed herkenbaar maar komen in een normale zoutoplossing nauwelijks bovendrijven waardoor ze gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Een specifieke oplossing is nodig om de eitjes goed naar boven te laten drijven. Voor de meest correcte diagnose is een mestmonster van 30-50 verse feces nodig. Microscopisch kan het type worm(-eitje) gedetecteerd worden en kan het aantal eitjes zorgvuldig geteld worden.
Ook wanneer er geen eerdere besmetting heeft plaatsgevonden, is het aan te raden om met enige regelmaat mest in te sturen voor onderzoek.
Behandeling
Vanwege de sterke schade die kleine aantallen haarwormen aan kunnen richten, is het advies om direct te ontwormen indien een besmetting wordt aangetoond. Om de levenscyclus van de haarwormen te doorbreken is het aan te raden om de behandeling na drie weken te herhalen. Sommige types drinkwater-ontwormingsmiddelen werken niet specifiek tegen haarworm, of moeten dubbel gedoseerd worden. Overleg hierover met uw specialist of dierenarts.
Monitoring
Wanneer een bedrijf in het verleden een haarwormbesmetting heeft gehad, is het verstandig om preventief mest te monitoren en vaker te ontwormen. Ook wanneer er geen eerdere besmetting heeft plaatsgevonden, is het aan te raden om met enige regelmaat mest in te sturen voor onderzoek. Dit zorgt dat er snel kan worden ingegrepen wanneer een worminfectie wordt aangetoond. Voor het verlagen van de infectiedruk in de stallen of uitloop is nog geen kant-en-klare oplossing. Van sommige ontsmettingsmiddelen is bekend dat ze effectief haarwormeitjes afdoden. Overleg hierover met uw stalontsmetter. Neem voor verdere informatie en het maken van een plan van aanpak contact op met uw dierenarts.
Bron: De Heus
