Het Aeres Poultry Expertise Centre (PEC) heeft zich in de periode 2015-2019 ingezet voor een gezonde pluimveehouderij in Nederland en in de wereld. Een krachtig en positief ecologisch en economisch profiel vormde de basis. Bijdragen aan verdere verduurzaming was hierbij een uitdaging. PEC profileerde zich op de vlakken onderwijs, onderzoek en dienstverlening en fungeerde als schakelpunt voor deze drie kernactiviteiten. PEC was hierbij de aanjager van deze drie kernactiviteiten; voerde ze niet zelf uit maar organiseerde die met haar partners en in haar netwerk.
Het onderwijs en onderzoek, ondergebracht als kernactiviteit onder Poultry Academy en Poultry Research, is deels uitgevoerd door Aeres Hogeschool Dronten en deels door Wageningen Universiteit. Binnen het onderwijs werden nieuwe modules en e-learning ontwikkeld op het gebied van pluimvee. Binnen het onderzoek werden praktijkgericht- en fundamenteel onderzoek gekoppeld om innovatie te versnellen. Veel van deze activiteiten werden uitgevoerd in het Poultry Innovation Lab in Barneveld, in de 3 sterren Beter Leven Pluimveestal in Dronten, bij Schothorst Feed Research of in de praktijk. Het inzetten van studenten binnen het onderzoek stimuleerde het kennisniveau binnen de pluimveeopleiding.
Vanuit PEC zijn de afgelopen jaren verschillende projecten geïnitieerd en gefinancierd. De onderzoeken uitgevoerd door Aeres Hogeschool in Dronten werden veelal vanuit het lectoraat opgezet en uitgevoerd. Omvangrijke projecten met onderwerpen als vogelmijtbeheersing of fijnstofproblematiek werden grotendeels door Wageningen University & Research uitgevoerd. Deze projecten richtten zich op kennisvergroting en -deling in de pluimveehouderij. Doordat het PEC als onafhankelijke partij bedrijven en onderwijs samenbracht, ontstonden interessante samenwerkingsverbanden en konden waardevolle projecten en onderzoeken worden gestart. Voorbeelden hiervan staan hieronder weergegeven.
Poultry Innovation Lab
Resultaat van dit project is een (innovatieve) pluimveestal, het Poultry Innovation Lab. Deze stal fungeert als trainingsshowcase voor alle betrokkenen bij en geïnteresseerden in het pluimvee, nationaal en internationaal. Dus alle doelgroepen van het Poultry Expertise Centre. Hierbij is uitgangspunt, dat het niet gaat om een kopie van datgene, wat in de echte praktijk al bestaat. In de stal zitten innovaties op onderwijskundig en pluimvee-inhoudelijk gebied. Alle stakeholders (bedrijfsleven en kennisinstellingen) spelen een rol bij het ontwerp en het tot stand komen (bouw, inrichting) van het trainingsbedrijf. Projectleiding: Aeres Training Centre International.
Het Poultry Innovation Lab van het Poultry Expertise Centre is een Proeftuinen-project van Regio FoodValley. Er werkt een aantal partijen uit de sector en de regio aan mee. Het Lab staat op het terrein van Aeres MBO Barneveld en bestaat uit een pluimveestal en een business center (bezoekersruimten en informatiecentrum). Het is ontwikkeld voor praktijktrainingen, onderzoek en kennisoverdracht. Er worden activiteiten georganiseerd voor professionals uit de pluimvee-industrie, studenten uit het groen onderwijs en internationale professionals.
Het Poultry Innovation Lab brengt kennis en innovatie letterlijk onder één dak. De stal biedt ruimte om nieuwe stalinrichtingen uit te proberen, maar ook is experimenteren met verlichting, klimaat, voeding en huisvesting mogelijk. Belangrijke thema's van het Lab zijn gezondheid en welzijn, voedselveiligheid en voedselzekerheid en duurzame systemen. In de stal zijn twee units, één voor duizend vleeskuikens en één voor duizend leghennen. De eerste steen van het pand is gelegd op 25 november 2015 en sindsdien worden verschillende projecten die via het PEC binnenkomen uitgevoerd in het Poultry Innovation Lab.
Lectoraat Precisievoeding en Duurzame Pluimveehouderij
Schothorst Feed Research (SFR) en Aeres Hogeschool Dronten hebben samen het lectoraat ‘Precisievoeding en Duurzame Pluimveehouderij’ geïnitieerd. Met het lectoraat spelen Aeres Hogeschool Dronten en SFR in op ontwikkelingen in de pluimveehouderij, waarbij het optimaal verstrekken van pluimveevoer met aandacht voor diergezondheid, welzijn en milieu de kern vormen. Het lectoraat omvat onderzoek naar nieuwe technologieën en nieuwe eiwitbronnen, waarmee pluimvee meer op behoefte kan worden gevoerd. Daarbij worden projecten uitgevoerd gericht om ontwikkelingen in de circulaire landbouw te stimuleren. Dr.Ir. Laura Star is sinds 1 september 2017 lector ‘Precisievoeding en Duurzame Pluimveehouderij’ in Dronten. Daarnaast werkt Star bij SFR als senior onderzoeker op het gebied van pluimveevoeding.
Met het lectoraat ‘Precisievoeding en Duurzame Pluimveehouderij’ spelen beide partijen in op ontwikkelingen in de veehouderij. Het lectoraat wordt ondersteund door het PEC. Door de samenwerkingen met PEC en het bedrijfsleven blijft de Hogeschool betrokken en op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen. Bijvoorbeeld op het gebied van grondstoffen en nutriënten. Daarmee ontstaat de mogelijkheid om een individueel topsportvoerprogramma voor pluimvee te ontwikkelen.
Precisievoeding richt zich op het optimaliseren van nutriëntenbenutting en rendementsverbetering, en het voorkomen van voedingsstoornissen door vraag en aanbod aan nutriënten met elkaar in balans te brengen. Daarnaast zal het op behoefte voeren van pluimvee bijdragen aan het minimaliseren van de uitscheiding van nutriënten naar het milieu. Innovaties om vleeskuikens en leghennen op individueel niveau te voeren zullen onderzocht worden evenals mogelijkheden om meer precies te voeren binnen een koppel. Daarnaast is verduurzaming van pluimveevoer een speerpunt. Er wordt naar alternatieve grondstoffen en methodes gekeken om eiwit in een meer duurzame vorm aan pluimvee te verstrekken. De doorwerking van onderzoeksresultaten in het onderwijs vormt een belangrijk speerpunt binnen het lectoraat.
Het lectoraat voert samen met het bedrijfsleven verschillende onderzoeksactiviteiten uit die financieel worden ondersteund vanuit PEC. Een bijdrage vanuit het expertisecentrum maakt het aantrekkelijk voor bedrijven om ook te investeren in onderzoek. PEC fungeert hierbij als aanjager. Extra aantrekkelijk is dat studenten worden ingeschakeld voor proefwerkzaamheden, met als extra resultaat de doorwerking van deze resultaten in het onderwijs. Hierdoor kan Aeres Hogeschool Dronten onderzoek uitvoeren naar het gebruik van insecten in het pluimveevoer, effecten van vroege voeding op de broederij in relatie met transport van de eendagskuikens naar de stal, of het effect van ‘farm hatching’ en het verstrekken van insecten aan langzaamgroeiende vleeskuikens op prestatie en slachtrendement. Resultaten van deze proeven worden gepresenteerd op congressen en in wetenschappelijke tijdschriften.
Adri Pasman, Walter Mastenbroek, Ernst Beitler, Jolanda Stolk, Sander Lourens, Laura Star en Jasper Heerkens. Niet op de foto: Jojanneke Zandvliet en Wim Deetman.
IPM voor vogelmijt op praktijkbedrijven
Dit project is tot stand gekomen door financiële bijdragen van het bedrijfsleven, het ministerie van LNV, de Provincie Gelderland, de gemeentes in de regio Food Valley, AVINED en het Fonds Pluimveebelangen. De uitvoerende organisaties zijn Wageningen Universiteit & Research, BioNext en het Poultry Expertise Centre in samenwerking met LTO-NOP, NVP en vele andere belanghebbenden in de pluimveesector.
Het doel van dit project is om te komen tot een effectieve en duurzame aanpak van vogelmijt op pluimveebedrijven. Een onderdeel van dit project is het toepassen van IPM (Integrated Pest Management) voor bestrijding van vogelmijt op praktijkbedrijven. Deze methode wordt met succes in de tuinbouw toegepast en kan ook voor pluimvee van grote betekenis zijn. Voor het introduceren van de IPM methode en het toepassen ervan op de pluimveebedrijven, is de samenwerking met de erfbetreders en adviseurs van cruciaal belang. Projectleiding ligt bij Wageningen UR.
Onderzoek Dierenwelzijn
Dit onderzoek heeft als onderwerp het dilemma van dierenwelzijn (in dit geval de vrije uitloopsystemen bij pluimvee) versus voedselveiligheid/diergezondheid en (het gevaar van) zoönosen. Diverse doelgroepen (pluimveehouders, dierenartsen, burgers) zijn betrokken bij het onderzoek. Het onderzoek bestaat enerzijds uit een literatuuronderzoek, anderzijds uit een enquête die resulteren in een analytisch rapport met conclusies. Projectleiding ligt bij Aeres Hogeschool Dronten en resultaten zijn gebruikt voor publicaties in wetenschappelijke tijdschriften en het afronden van een promotie onderzoek aan Wageningen University & Research.
Ontwikkeling landelijke pluimveeopleiding
Doel van het project is het ontwikkelen van een modulaire, doorlopende leerlijn MBO en eerste twee jaar HBO waarin de pluimveeketen centraal staat en die aantrekkelijk is voor niet-traditionele doelgroepen van het agrarisch onderwijs zoals dierverzorgers, paraveterinairen en technici. De leerlijn wordt opgezet in overleg met Aeres Hogeschool, ROC A12, AOC Oost, AOC de Groene Welle en Citaverde. Projectleiding ligt in handen van Aeres VMBO/MBO Barneveld. Voordelen van deze doorlopende leerlijn zijn:
- betere behandeling van de groeiende technische inhoud (smart farming voor milieu en dierenwelzijn) op bedrijfsniveau;
- beter voldoen aan de vraag van het bedrijfsleven (kwantitatief en kwalitatief);
- groter draagvlak voor de landelijke pluimveeopleiding (duurzaamheid);
- positieve invloed van samen leren van HBO en MBO studenten;
- deelnemers leren omgaan met verschillende waarden patronen, wat van belang is om de sector beter te laten voldoen aan behoeften van consument en maatschappij.
Het project heeft als onderdelen:
- ontwikkelen van de leerlijn (Nederlandstalig met vertaalslag naar Engelstalig)
- deskundigheidsbevordering
- publicatie van de materialen
Voor het stimuleren van de doorstroom van MBO studenten naar het HBO in Dronten wordt ieder jaar het symposium ‘Pronken met Pluimvee’ georganiseerd.
E-learning modules
Vanaf 2014 worden er in Barneveld onder leiding van PEC e-learning modules pluimvee ontwikkeld. De afgelopen twee jaren hebben studenten pluimvee negen modules kunnen volgen van voeding tot ondernemerschap. Deze modules worden nu aan de nieuwste eisen aangepast. De studenten starten ’s ochtends met de modules en maken in de middag vervolgens de bijbehorende praktijkopdrachten en de praktische opdrachten in de stal. Samen vormen de e-learning, stageopdrachten en praktijkopdrachten een mooi blended geheel waarin theorie en praktijk op elkaar aansluiten. De volgende onderdelen zijn in e-learning te volgen:
- Voeding
- Gezondheid
- Welzijn en gedrag
- Hygiëne
- Productiesystemen
- Bedrijfseconomie
- Pluimvee en maatschappij
- Ondernemerschap
Naast bovengenoemde modules zijn er ook vier nieuwe modules gemaakt. Een module over vleeskuikens, ei-signalen, kuikenvlees en broederij. Voor het onlangs gestarte project IPM Vogelmijt wordt door het PEC ook een module gemaakt. Het e-learning pakket is samengesteld uit kennis, films, opdrachten en animaties. De deelnemer kan dan geheel zelfstandig alle onderdelen doorlopen. In de elektronische leeromgeving kan de deelnemer aan de hand van de modules vragen bij de begeleider neerleggen.
De dagschoolstudenten werken op school aan de e-learning modules en deelnemers op afstand werken zelfstandig met de e-learning modules en krijgen vaak daarna een praktische training. Bij het pakket horen ook praktijkopdrachten en videotrainingen. Studenten kunnen alles nalezen en doorvoeren in de dagelijkse praktijk bij hun eigen bedrijf of bij het leerbedrijf. Alle pluimveestudenten in Nederland volgen de afgelopen twee jaar deze e-learning modules. Deze zijn tot stand gekomen in samenwerking met Poultry Expertise Centre en uitgeverij Roodbont. Samen bepalen zij jaarlijks welke modules ge-update worden. Op dit moment worden iedere drie jaar de modules ge-updated.
Internationaal
In dit project wordt een actueel, toekomstgericht, samenhangend en dekkend stelsel van kortere en langere cursussen en trainingen ontwikkeld, gericht op de internationale behoefte en ontwikkelingen. Dit betreft zowel initiële als post-initiële kennisoverdracht voor de pluimveesector, met extra aandacht voor de inbreng en de behoefte van het internationale bedrijfsleven.
Naast trainingen en opleidingen zijn belangrijke punten ook het optreden als internationale certificaathouder voor functiegerichte cursussen in de pluimveehouderij, het aanbieden van BTEC-gecertificeerde opleidingen voor buitenlandse MBO-studenten en het aanbieden van examens en praktijkassessments. In dit project worden een aantal pilots ontwikkeld en uitgevoerd, waarin de (financiële) inbreng van en de samenwerking met het internationale bedrijfsleven centraal staan. Dit gericht op Nederlandse focuslanden op het gebied van de pluimveehouderij. Projectleiding ligt bij het Aeres Training Centre International (ATCI).
Het PEC heeft een internationale positie opgebouwd op het gebied van opleidingen en trainingen. Voorbeelden daarvan zijn Indonesië, Myanmar, Ethiopië, Ghana, Nigeria. PEC is leverancier van opleiding en training voor exporterende consortia of bedrijven, zoals bijvoorbeeld Agrimex in Mexico en De Heus in Myanmar. In de periode 2015-2018 is een positie opgebouwd in Korea in samenwerking met het Koreaanse concern Harim. In Europa is samenwerking in ontwikkeling met het Vreta Kluster in Östergötland Zweden voor e-learning en research op het gebied van alternatieven voor voer (insecten).
Het PEC is als onderdeel van Food Valley aangesloten bij het Smart Specialisation Platform Agrofood en daarbinnen bij de werkgroep High Tech Farming. Doel hiervan is om binnen Europa meer bekendheid te geven aan het PEC en van daaruit omzet te genereren voor de bestaande producten en diensten op de Europese markt. Tevens worden de mogelijkheden onderzocht van Europese financiering van (research) projecten.
Feed mill Barneveld
PEC ondersteunt dit project waarin op basis van de (internationale) (diervoeder)markt inhoudelijke en onderwijskundige innovaties gesignaleerd en ontwikkeld. De producten van dit project zijn trainingscurricula en -materiaal voor de doelgroep: operators en fabrieksmedewerkers in de diervoederbranche. Daarnaast is het inrichten en actualiseren van de mini feed mill voor de toekomstige internationale behoefte aan trainingen in nauwe samenwerking met de stakeholders van dit project. Extra aandachtspunten zijn gebruik van ICT-middelen voor kennisoverdracht, kwaliteitszorg in de keten en voedselveiligheid.
Meldpunt Gelderse Vallei Fipronil problematiek
Na het uitbreken van de Fipronil crisis in 2017 bleek er een grote behoefte zijn aan een landelijk aanspreekpunt voor boeren, erfbetreders en overheden. Het PEC kon snel schakelen door een landelijk meldcentrum op te zetten. Dit bleek tijdens en na afloop van de crisis van grote waarde voor de hele pluimveesector.
PEC werd op maandag 7 augustus 2017 een meldpunt waar pluimveehouders uit de Gelderse Vallei terecht konden met vragen over de Fipronil problematiek. Dit is in overleg, en in samenwerking met LTO Noord, afdeling Gelderse Vallei en de gemeenten in de regio tot stand gekomen. Het meldpunt is speciaal voor alle pluimveehouders op de Gelderse Vallei, die direct of indirect met de problematiek te maken hebben. Het meldpunt is bedoeld om eerste aanspreekpunt te zijn, vragen te beantwoorden en knelpunten te inventariseren en door te geven aan de betrokken instanties. Het meldpunt kan direct verwijzen naar (hulp-) diensten. Het Meldpunt Fipronil, dat in de zomer van 2017 werd opgericht na het uitbreken van de Fipronil crisis, houdt als project op te bestaan. Het afgelopen jaar zijn meer dan 2.700 contacten (per telefoon en per e-mail) verwerkt, werden drie grote bijeenkomsten georganiseerd en 60 gesprekken door agrarische coaches gevoerd.
Praktijkcentrum Emissiereductie Veehouderij
In december 2016 hebben de partners van het Praktijkcentrum Emissiereductie Veehouderij (PEV) het manifest ‘Gezonde Leefomgeving Veehouderij’ gepresenteerd. Hierin is afgesproken de ontwikkeling van emissie reducerende technieken te stimuleren en te versnellen binnen de pluimveehouderij. Kansrijke technieken moeten snel in milieuvergunningen kunnen worden toegepast.
PEV test samen met veehouders in de Regio FoodValley haalbare en betaalbare technieken om fijnstof te reduceren. Het PEV is onderdeel van het Poultry Expertise Centre (PEC). De uitvoering van de pilots vindt plaats door het PEV, in nauwe samenwerking met onderwijs (Aeres MBO Barneveld, Aeres Hogeschool, Wageningen Universiteit), regionale overheden en het bedrijfsleven. Zo wil het PEV het voor techniekleveranciers en pluimveehouders gemakkelijker maken om met nieuwe betaalbare technieken de uitstoot van fijnstof te verminderen.
Doelen van de pilots zijn:
- betrouwbare reductiecijfers vaststellen van perspectiefvolle innovatieve technieken om deze te kunnen toepassen in de vergunningverlening;
- innovaties stimuleren door te faciliteren, partijen en kennis verbinden en slimme meettechnieken inzetten.
Tien innovaties worden getest voor de reductie van fijnstofemissie in de pluimveehouderij. Naast de innovatietak opent PEV ook een kennisloket waar bedrijfsadviseurs, veehouders en ambtenaren onafhankelijke informatie in kunnen winnen. Het PEV is onderdeel van het Poultry Expertise Centre (PEC). De volgende innovaties worden uitgetest in de praktijk:
- Animal Live Plus Poultry* | Sproeien van micro-organismen
- Aquamar* | UV-ionisatie techniek
- FreshlightAgri | Negatieve ionisatie, evt. in combinatie met verlichting
- Granovi | Warmtewisselaar met fijnstoffilter, in combinatie met recirculatie
- Inno+ / Big Dutchman | Droge stoffiltering, combinatie met recirculatie mogelijk
- Jansen Poultry Equipment, Scan-Air, Gasolec | Negatieve ionisatie
- Optiklep / Serutech | Negatieve ionisatie (generator/prikkeldraad)
- Smits Agro / VFA | Elektrostatische precipitatie, zelfreinigend, met interne recirculatie
- Statiq Air | Positieve ionisatie
- Veko ventilatie – OctaFil | Aangepaste droogfiltering, met interne recirculatie
*voor deze twee technieken wordt een vooronderzoek uitgevoerd, om meer kennis op te doen over het werkingsprincipe.
Meer informatie op www.praktijkcentrumemissiereductie.nl. Partners in het PEV zijn Provincie Gelderland, Gemeente Barneveld, gemeente Ede, gemeente Renswoude, gemeente Scherpenzeel, Regio FoodValley, Wageningen University & Research, Aeres, LTO Noord – afdeling Gelderse Vallei, Gelders Agrarisch Jongeren Kontakt, Nederlandse Vakbond Pluimveehouders, Nederlandse Vakbond Varkenshouders, Nederlandse Melkveehouders Vakbond.
