Brexit: huidige stand van zaken

Het Verenigd Koninkrijk (VK) wil de Europese Unie (EU) verlaten. Het VK en de EU hebben onderhandeld over de voorwaarden voor deze zogeheten Brexit. En ze praten nog verder over hun toekomstige relatie.

Proces Brexit-onderhandelingen

Zie hieronder in het kort hoe de Brexit zich in de afgelopen 3 jaar heeft ontwikkelt:

• 1 januari 2021: Start van de nieuwe relatie tussen de EU en het VK, mits er een akkoord is bereikt dat is bekrachtigd door de EU-lidstaten, het Europees Parlement en het Britse parlement.
• 31 december 2020: Einde van de overgangsfase, mits er een terugtrekkingsakkoord is bereikt dat is bekrachtigd door de EU, het Europees Parlement en het Britse parlement.
• 21 maart 2019: De 27 EU-landen die overblijven na de Brexit zijn bereid het Verenigd Koninkrijk uitstel te geven van de Brexit. (De eerder geplande datum van de Brexit was 29 maart 2019.) Als het Britse Lagerhuis alsnog akkoord gaat met het terugtredingsakkoord, dan volgt er uitstel voor de Brexit tot 22 mei, zodat er genoeg tijd is alle benodigde wetten door te voeren. Als het Britse Lagerhuis het akkoord niet goedkeurt, dan krijgt het VK uitstel tot 12 april.
• 20 maart 2019: De Britse premier May heeft de EU verzocht om een uitstel van de Brexit-datum tot 30 juni 2019.  De overige 27 EU-landen moeten het verzoek eerst nog unaniem goedkeuren. Dit verzoek tot uitstel betekent echter niet dat een ‘no deal’ nu is uitgesloten.
• 12 maart 2019: Het Britse parlement wijst het voorlopig akkoord voor de tweede keer af. Nu moet de Britse regering opnieuw aangeven hoe zij tot een oplossing wil komen.
• 15 januari 2019: Het Britse parlement wijst het voorlopig akkoord af. Nu moet de Britse regering aangeven hoe zij tot een oplossing wil komen.
• 25 november 2018: De regeringsleiders van de EU-landen stemmen in met het voorlopig akkoord over de Brexit.
• 13 november 2018: De Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk bereiken een voorlopig akkoord over de afspraken over de Brexit. 
• 19 maart 2018: De EU en het VK bereiken een voorlopig akkoord over onder andere een overgangsfase tot 31 december 2020, waarin alle EU-regels blijven gelden. Voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland worden voorlopige afspraken gemaakt.
• 15 december 2017: De 27 EU-landen stellen vast dat er voldoende voortgang is geboekt in de 1^e fase. Hierdoor kan de 2^e fase van de onderhandelingen van start gaan. In deze fase worden de onderhandelingen over het terugtrekkingsakkoord uitgebreid met gesprekken over een overgangsfase en verkenning van de toekomstige relatie tussen de EU en het VK.
• 8 december 2017: De EU en het VK bereiken een voorlopig akkoord over burgerrechten en de financiële afwikkeling van de Brexit.
• 19 juni 2017: Start van de 1^e fase van de onderhandelingen tussen de EU en het VK.
• 29 maart 2017: Het VK stelt Artikel 50 in werking; hiermee kunnen de onderhandelingen over de uittreding van start. Hier is 2 jaar de tijd voor.
• 23 juni 2016: Het Brexit-referendum vindt plaats in het VK. De meerderheid (51,89%) van de kiezers stemt voor uittreding van het VK uit de EU.

Bereikt akkoord

Op 13 november 2018 bereikten de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk (VK) een akkoord over Brexit (Engels). De Britse regering en de blijvende 27 EU-landen hebben ingestemd met dit akkoord.Op 15 januari 2019 heeft het Britse parlement het akkoord afgewezen, en op 12 maart opnieuw. De Nederlandse regering betreurt deze uitslag omdat het voor iedereen belangrijk is dat er snel duidelijkheid komt over de afspraken rond Brexit, maar respecteert deze ook. Op 14 maart heeft het Brits Lagerhuis gestemd voor het indienen van een verzoek tot uitstel van de Brexit-datum. Op 20 maart heeft de Britse premier May de EU verzocht om een uitstel van de Brexit-datum tot 30 juni 2019.

Uitstel bij een akkoord

De staatshoofden en regeringsleiders van de 27 blijvende EU-landen hebben op 21 maart ingestemd met uitstel tot 22 mei 2019. Onder de strikte voorwaarde dat het Britse Lagerhuis uiterlijk 29 maart alsnog instemt met het akkoord. 22 Mei is voor de 27 belangrijk, omdat er daarna verkiezingen zijn voor het Europees Parlement. De Britse regering heeft gezegd dat ze daar niet aan willen meedoen.

Ook uitstel bij geen goedkeuring akkoord

De 27 staatshoofden en regeringsleiders hebben ook besloten tot uitstel van de Brexitdatum als er geen akkoord is. Als het Britse parlement uiterlijk 29 maart het akkoord niet heeft goedgekeurd, wordt de Brexit uitgesteld tot 12 april 2019. Het VK heeft dan tot 12 april de tijd om:

• Alsnog het akkoord goed te keuren, of
• te besluiten zonder akkoord te vertrekken (no deal), of
• opnieuw (langer) uitstel aan te vragen, of
• af te zien van een Brexit.

De kans op een no deal Brexit blijft dus aanwezig, zolang het Britse parlement het akkoord over Brexit niet heeft goedgekeurd. Het blijft daarom belangrijk dat de overheid, bedrijven en burgers zich blijven voorbereiden op alle scenario’s, inclusief de reële mogelijkheid van een ‘no deal’.

Naast het Britse parlement moet het Europees Parlement het akkoord ook nog goedkeuren. Pas hierna kunnen de EU en het VK de afspraken van het akkoord gaan uitvoeren. 

Het akkoord bevat onder andere afspraken over:

• de rechten van EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk en Britten in de EU: voor hen verandert er voorlopig vrijwel niets;
• hoeveel en hoelang het Verenigd Koninkrijk meebetaalt aan de Europese begroting;
• de grens tussen Ierland en Noord-Ierland (Engels);
• een overgangsfase tot eind december 2020 waarin alle EU-regels en wetten voor het VK van kracht blijven.

Lees meer over de rechten van EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk en Britten in de EU in een pdf-document van de Europese Commissie. U kunt het document in het Engels en Nederlands downloaden.

Nieuwe relatie

Pas na de Brexit kunnen de EU en het VK over de details van hun nieuwe relatie verder gaan onderhandelen. Meer duidelijkheid over de nieuwe relatie tussen de EU en het VK komt dan ook pas nadat deze volgende fase van de onderhandelingen is afgerond. De EU en het VK hebben hier in ieder geval de tijd voor tot 31 december 2020. Omdat er voor deze periode een overgangsfase is afgesproken, waarin alle EU-wetten en regels voor het VK blijven gelden. In het akkoord is ook afgesproken dat deze overgangsfase zo nodig eenmalig met twee jaar kan worden verlengd tot 31 december 2022.

Geen akkoord

Het voorlopig akkoord over Brexit is nog niet goedgekeurd door alle partijen. Nederland en de EU bereiden zich daarom nog steeds voor op verschillende scenario’s. Een daarvan is dat het toch niet lukt om tot afspraken te komen. In dat geval kan er voor beide partijen overlast ontstaan. Denk bijvoorbeeld aan lange wachtrijen in de havens en problemen met het luchtvaartverkeer.

Er zijn in dat geval geen afspraken over de rechten van Nederlanders en andere EU-burgers in het VK en van Britten in de EU. Er komt ook geen overgangsperiode. Daarom willen de EU en Nederland dat alle partijen het akkoord over Brexit zo snel mogelijk goedkeuren.

Op 7 januari kondigde de Rijksoverheid een overgangsperiode van 15 maanden aan voor Britten in Nederland. Dit is voor het geval er geen akkoord tussen de EU en het VK wordt gesloten. In deze overgangsperiode verandert er niets voor de Britten die in Nederland wonen. Zij hebben voldoende tijd om een nieuwe verblijfsvergunning te regelen.

Bron: RVO