Woensdag 13 maart was het de avond dat Marianne Thieme, melkveehouder Bouke Meijer en varkensboerin Sabine Grobbink tijdens Pauw & Jinek mochten reageren op de klimaatdoelen. Hoe kijken zij naar de klimaatdoelen die Nederland voor ogen heeft? Is het wel mogelijk voor de boeren om aan nog strengere milieueisen te voldoen? Hieronder een samenvatting van de interessante discussies tussen de agrariërs en Marianne Thieme.
Klimaatdoelen raakt ook de agrarische sector
"Als het over klimaat en milieu gaat zoals vandaag, gaat het ook over de boeren bedrijven", zo begon de avond uit de mond van Jinek. Ze zijn samen verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de uitstoot van de schadelijke stoffen in Nederland. Ook de agrariër moet dus in alle klimaatplannen hard aan de slag om de uitstoot van hun sector tegen te gaan.
Mark Rutte benoemde het expliciet: "We willen dat de landbouwsector een grotere bijdrage gaat leveren. Dat kan ook omdat de landbouw sector zelf heeft gezegd, 'wij zouden meer tonnen kunnen leveren als we daarvoor ook de benodigde financiën krijgen.'" "De ambitie van de boeren wordt hier benoemd door de minister president", waarop de vraag van Pauw aan Thieme komt of zij het hier mee eens is.
Marianne Thieme geeft aan dat volgens haar de landbouw tot zover telkens over het hoofd is gezien. Dit vindt zij een kwalijke zaak. "We moeten ons realiseren dat vleesproductie in de wereld meer broeikasgassen uitstoot dan al het vervoer en verkeer bij elkaar", aldus Thieme.
Pauw reageert hierop en geeft het volgende aan: “De minister president prees de boeren zojuist hé. Hij gaf aan: "ze doen het goed en ze kunnen nog beter.”
Groei van Nederlandse veehouderij
Marianne Thieme geeft Rutte hierin geen gelijk. Volgens Thieme heeft hij toch een behoorlijke blinde vlek. "Wat we vooral zien is dat de veehouderij alleen maar uitbreidt. We hebben nu meer dan 600 miljoen dieren die jaarlijks hier in Nederland worden geslacht. En stoten heel veel methaangassen uit. Maar omdat boeren gedwongen worden door banken om alsmaar grootschaliger en intensiever te worden, zie je eigenlijk dat het een vastgelopen systeem is. Een systeem waarvan zelfs voormalig minister Kees Veerman (CDA) heeft gezegd dat de groei van de veehouderij onhoudbaar is". Maar volgens Thieme wil de politiek er op dit moment nog niet aan.
Bouke Meijer, melkveehouder uit Drenthe wordt voorgesteld en geeft aan dat hij een melkveehouderij bezit met een stuk educatie. Bouke heeft meer dan 125 hectare land en 235 melkkoeien met bijbehorend jongvee.
Sabine Grobbink zit naast Bouwke en wordt hierna geïntroduceerd. Sabine is zeugenhouder van 800 zeugen en 4000 biggen en heeft naar eigen zeggen ook een kleine tak akkerbouw met 35 hectare.
Veehouderij een bio-industrie of een zorgtak?
De veehouderij is min of meer een bio-industrie, zoals dat in de volksmond wordt genoemd, geeft Pauw aan.
Sabine reageert hierop dat dit zo wordt genoemd, maar geeft ook direct aan het helemaal niet te zien als industrie. "Het zijn dieren. Daar moet voor gezorgd worden en elk dier is weer anders. Daar zit geen protocol of standaard achter. Ik loop elke dag door die stal heen en ik moet elke dag inschatten van 'hier ben ik nu aan het insemineren, maar is het wel het juiste moment?'", aldus Sabine.
“En inderdaad Sabine, het is echt mensenwerk. Het is zorg. Eigenlijk is de varkenshouderij een zorgtak”
Nadat Sabine een mooi betoog heeft gehouden over het daadwerkelijke leven als varkenshouder en de zorgplicht die je hebt, komt Pauw weer aan het woord. Hij geeft aan dat mevrouw Thieme iemand is, die waar het ook over gaat in de Tweede Kamer, of welk debat er ook is, eigenlijk altijd de bio-industrie in de negatieve zin benoemd. Hier wordt tijdens de uitzending dan ook een ludieke video over getoond.
Zonder dat Thieme hierop kan reageren wordt er gevraagd aan Sabine wat zij hiervan vindt. Sabine geeft aan dat als je wat wilt doen voor het klimaat, je dan juist intensiever zou moeten worden. Dit omdat die de grootste bijdrage heeft om reductie te realiseren. Intensief in die zin dat je minder grondstoffen en minder energie gebruikt. "Als je ergens een stap wilt maken, dan moet je dat in de landbouw doen en dan moet je intensief worden!", aldus Sabine.
Bouke geeft vervolgens aan dat hij deze mening voor een gedeelte deelt en daarnaast nog wil reageren op Thieme. Thieme gaf namelijk aan dat de landbouw nog veel moet presteren, maar de resultaten van het Planbureau laten iets anders zien. "Het Planbureau heeft laten weten dat de landbouw als eerste sector de klimaatdoelen heeft behaald en er zelfs nog een tandje bij wil zetten. Dus dat strookt niet met wat er net aan tafel gezegd werd", aldus Bouke.
Agrarische sector moet wel de handvaten worden geboden
Bouke geeft aan dat hij inderdaad denkt dat de agrarische sector nog beter kan presteren. Dat zij als agrarische sector stappen kunnen maken, maar dat zij ook te maken hebben met wet- en regelgeving die hen daarin tegenwerkt. Bouke roept het kabinet dan ook op om daar kritisch naar te kijken. Maar daarnaast ook om te kijken wat er mogelijk is om de sector de handvaten te geven die nodig zijn om verder te kunnen komen.
Jinek vraagt zich af waar we het dan precies over hebben: "Wat zou er in de praktijk moeten veranderen waardoor het gemakkelijker zou worden?"
Bouke geeft hierop aan dat je ziet dat men tegen de regelgeving aanloopt. "Kijk naar de mestwetgeving. We hebben daarvoor al meerdere keren voor gelobbyd. We kunnen laten zien door metingen die op bedrijven plaatsvinden, ook op ons bedrijf, dat je aan de kaderrichtlijnen voldoet. Waarom geven we die bedrijven de ruimte niet? Waarom wordt er niet over gesproken?", aldus Bouke.
Het imago van de agrarische sector knaagt aan agrariër
Om verder te gaan vraagt Jinek aan Sabine of zij ook last heeft van het imago dat agrarische sector boven het hoofd hangt.
Sabine reageert hier stellig op en geeft inderdaad aan hier last van te hebben. "Wij als agrarische sector zorgen ervoor dat elke dag iedereen kan eten. Eten is echt geen probleem. Waar je de supermarkt maar inloopt liggen de schappen vol. Maar we zijn een beetje vervreemd dat het bij de boer vandaan komt. Wij werken er elke dag voor en ik zou daar heel graag een beetje waardering voor willen krijgen. Een mening die menig agrariër zal delen, denken wij."
Mevrouw Thieme geeft aan dat ze snapt dat de agrarische sector daar waardering voor wil hebben. "Wat er in de afgelopen decennia is gebeurd, is dat we steeds minder boeren hebben en meer dieren. Elke dag moeten er vijf tot zeven boeren stoppen en het aantal dieren neemt enorm toe. Waar wij naartoe willen is meer boeren en minder dieren. Dat houdt namelijk in dat we daardoor het milieu kunnen ontlasten, dat de boer weer zijn eigen dier kent, dat we het niet over duizenden biggen hebben maar dat we de menselijke maat als uitgangspunt nemen. Want op dit moment produceert de veehouder voor 70 procent voor de export. Wij willen de melkboer en de slager van de wereld worden. En dat kunnen wij in ons kleine landje met 17 miljoen mensen niet aan. Dat zien we ook, de spanning tussen boer en burger neemt alsmaar toe, aldus Thieme.
Echter wordt er niet ingegaan op het feit dat als wanneer een boer minder dieren zal gaan houden, hij ook minder geld ontvangt, kijkend naar de huidige fosfaatregeling en de vele bedrijven die hierdoor moesten stoppen. Hoe kan een agrarisch bedrijf dan nog blijven bestaan bij een dergelijk krimp?
Agrarische sector mag alleen produceren voor het eigen land
Pauw reageert hierop door de vraag te stellen of het dus klopt: "Thieme wil dat er dan alleen wordt geproduceerd voor eigen land en consumptie?"
Thieme geeft inderdaad aan hier voorstander van te zijn. "Waarom gaan we niet veel meer kijken naar regionalisering van de productie in plaats van dat we proberen kalveren of kalfsvlees te exporteren naar Japan? Dat wij Parmaham gaan produceren door varkens hier vanuit Nederland te gaan exporteren naar Italië, ze daar te laten afmesten en dan weer terug naar Nederland te halen om hier Parmaham te gaan verkopen is toch vreemd", aldus Thieme.
Aan Bouke wordt gevraagd of dit ook mogelijk is. Hij geeft aan dat dit niet kan. "Dat zou een mogelijkheid zijn als je op een eiland leeft, maar dat doen wij niet. De wereldmarkt vraagt naar een product en als het hier niet vandaan komt, wordt het wel ergens anders geproduceerd. En als je dan ziet hoe het hier geproduceerd wordt en onder wat voor controle dat dit gebeurd… geen enkel land doet dat op dezelfde manier zoals dit in Nederland gebeurd", aldus Bouke.
Bouke voegt daar aan toe ook nog eens te kijken naar de efficiëntie, naar de uitstoot, naar de excretie. "Als het hier niet gebeurt, dan gebeurt het elders en vervolgens komt de excretie alsnog naar ons toe. Wat schiet het daarmee op? Wij vragen ons dan ook af of Thieme wel beseft wat ze hier zegt. Als wij niet produceren gaan andere landen dat doen en dat zal dan ten goede komen aan de diergezondheid en de klimaatdoelen? Wij hebben zo onze mening hierover."
Hoe gaat de concurrentie op de wereldmarkt hiermee om?
Thieme reageert hierop en geeft aan dat de boeren nauwelijks een inkomen hebben en het water hen tot aan de lippen staat. Dit komt volgens haar omdat zij moeten concurreren op de wereldmarkt, waar alles veel goedkoper kan worden geproduceerd. "Is het niet veel verstandiger als wij met zijn allen ervoor gaan zorgen dat de boeren weer kwaliteit gaan produceren? Dat het dichtbij wordt geproduceerd?" Thieme geeft hiermee aan dat de kwaliteit blijkbaar beter kan. Hier is Sabine het terecht niet mee eens. "Ik dacht dat je wat voor het klimaat wilde doen? Wij in Nederland zijn de top hé. Wij staan echt bovenaan. Wij doen het echt beter als de hele wereld. Qua uitstoot doen wij het beter dan wie dan ook, omdat wij intensief zijn, omdat wij duurzame stallen hebben."
Thieme reageert hierop en geeft aan dat dit dan ook inhoudt dat er dus koeien zijn die 9.000 liter per jaar aan melk moeten geven.
Sabine reageert daarop en geeft aan dat deze koeien minder voer verbruiken.
"Voor elk varken dat wij hier in Nederland houden, moeten in het buitenland drie varkens voor terugkomen om dezelfde productie te behouden. Dus als wij hier 70 procent wegschrappen en in het buitenland extra willen gaan houden, dan komt daar drie keer zoveel voor terug."
De agrarische sector wil wel verduurzamen
Gert-Jan Segers (CU) bemoeit zich met het gesprek en geeft aan dat er iets belangrijks is gezegd. "Bouke zei het net al. De landbouwsector, die wil die omslag maken. Ze willen een omslag maken naar de kringlooplandbouw en dat is inderdaad veel meer die regionale voedselketens. Ze stonden op de rol voor 3,5 megaton CO2 reductie en de landbouw heeft zelf gezegd 'wij kunnen meer als je ons de ruimte geeft'. Dat zou dus best in een paar stappen de kant van Thieme op kunnen gaan. Maar geef de sector nu de ruimte, geef ze ook die waardering om die omslag te kunnen maken. Dan kan het. En dat zegt het Planbureau ook. En daarvan zei het kabinet ook 'wij willen die stappen zetten'", aldus Segers.
Thieme reageert hierop en geeft aan dat dit betekent, dat als je de veehouderij wil verduurzamen dat je nog intensiever moet gaan houden. Dat je dus superzeugen gaat krijgen die heel veel biggen gaan produceren. "Je zult de dieren moeten gaan aanpassen aan het veehouderijsysteem. Dat begint al bij het op een hele onnatuurlijke manier voer geven. Dat betekent dat een koe nu al bijna 10.000 liter melk moet geven per jaar. Dan hebben we in ieder geval per liter melk minder uitstoot. Maar het gaat ten koste van het dierenwelzijn."
Bouke reageert door aan te geven dat het niet waar is wat Thieme zegt. "Sinds de invoering van het melkquotum zijn we met meer dan een miljoen koeien in aantal gedaald. Dus hoe kan je dan spreken over het feit dat er meer melkkoeien in Nederland zijn. Dat is dus absoluut niet waar!"
Uitnodiging voor Thieme om werkelijkheid onder ogen te zien
"Als je dieren extensiever houdt zoals u van plan bent, wat houdt dat vervolgens dan in voor de uitstoot? Een duidelijke verhoging daarvan. U roept elke keer dat de uitstoot naar beneden moet. Dus dan zul je een strategie moeten kiezen en laten zien hoe je dat uitvoert." Daar is Bouke op zijn eigen bedrijf mee bezig, dat onderbouwen zij op het bedrijf en hij nodigt Thieme en iedereen hier aan tafel daarom ook graag uit om een keer langs te komen op zijn bedrijf om te laten zien hoe het er werkelijk aan toegaat in de sector.
“Trek die laarzen aan, stop ze in de stront, doe ze in de modder met deze weersomstandigheden en kijk hoe het echt is.”
Thieme geeft ter afsluiting aan vaak in stallen te komen en te weten dat Bouke en de sector zijn best doen. Thieme geeft aan te weten dat Bouke een kringloopbedrijf heeft dat hij probeert de bodemvruchtbaarheid te verbeteren en dat ze dus ook graag wil langskomen om te kijken.
Heeft u een mening over deze uitzending? Laat gerust uw mening achter in onderstaand formulier en bij een goede en nette onderbouwing zullen wij deze plaatsen onder het bericht.
