Een optimale darmgezondheid bij vleeskuikens is cruciaal om de dieren te laten presteren naar hun genetische potentie. Coccidiose en bacteriële enteritis vormen een bedreiging voor de darmgezondheid en daarmee ook voor kuikenprestaties. Op dit moment zijn er in de markt verschillende producten aanwezig die gericht zijn op de aanpak van coccidiose en het verbeteren van de darmgezondheid, zoals anticoccidials en coccidiosevaccins.
Een studie van Elanco Animal Health met traaggroeiende vleeskuikens legt vooral op het gebied van technische resultaten verschillen bloot. “Het gebruik van anticoccidials betekent bijvoorbeeld zestig gram meer groei ten opzichte van coccidiosevaccins. Dat zijn toch serieuze verschillen die wij in ons adviesprogramma richting pluimveehouders meenemen.”
Coccidiose onder controle houden
Het onder controle houden van de bedreiging van coccidiose vraagt een holistische benadering waarin (stal)management, voeding en gezondheid elkaar vinden en kunnen versterken. Dat benadrukt Dawn Reinhoudt. Zij is Technical Consultant Poultry bij Elanco Animal Health Nederland. “Het gebruik van een vaccin is effectief, maar je moet kijken of vaccinatie wel bij je bedrijf past of dat een anticoccidial een beter alternatief is. Vaccinatie past als er sprake is van een zeer lage coccidiosedruk of wanneer er hele hoge hygiënestandaarden worden gehanteerd. En dan nog moet je je afvragen waarom je geld door de betere prestaties met anticoccidials laat liggen.”
Het verschil tussen anticoccidials en coccidiosevaccins
De praktische stelling van Reinhoudt worden onderbouwd door een studie die in de zomer van 2019 in Frankrijk door Elanco is uitgevoerd. Daarbij is nadrukkelijk gekeken naar het verschil tussen anticoccidials en coccidiosevaccins. “Coccidiose kan voor significante darmschade en dus economische schade door tegenvallende kuikenprestaties zorgen, daarom is het belangrijk om controle in de koppel te krijgen”, benadrukt Reinhoudt.
De studie werd uitgevoerd met traaggroeiende kuikens die werden gehouden in grondhokken. De kuikens uit de ‘anticoccidial’ groep kregen Maxiban tot 27 dagen gevolgd door Monteban tot slacht op 49 dagen. Kuikens uit de vaccingroep werden gevaccineerd op de broederij met een coccidiosevaccin bestaande uit vijf coccidiosesoorten. Op dag 21 werden alle kuikens gechallenged met Eimeria acervulina en Eimeria tenella oöcysten.
Wereldwijde database
Op dag 27 zijn per behandelgroep kuikens gescoord volgens het Health Tracking System (HTSi) van Elanco. HTSi is een wereldwijd draaiend scoringssysteem en database voor vleeskuikens waarbij gescoord wordt op (afwijkingen van) welzijnsfactoren, locomotiesysteem, luchtweg- en darmgezondheid. Het scoren van coccidioseletsels is gebaseerd op Johnsson en Reid. “Dit is zeg maar de gouden standaard als het gaat om het opsporen van darmletsel door coccidiose.”
“Tussen anticoccidials en coccidiosevaccins zijn verschillen in toepassing en effectiviteit aanwezig, waarbij darmgezondheid en prestaties veelal worden uitgedrukt in cijfers. De waarde van deze cijfers voor de praktijk verschilt per pluimveehouder en pluimveebedrijf.
Volgens Reinhoudt zijn de uitkomsten niet wereldschokkend. Zowel de anticoccidials als de coccidiosevaccins laten ten opzichte van de onbehandelde hokken zoals verwacht een duidelijk verschil zien. “Bij de onbehandelde kuikens ging het echt mis en dat toont aan dat we coccidiose moeten blijven aanpakken. Je moet er rekening mee houden dat coccidiose altijd op je bedrijf aanwezig is.” Toch zit er wel een verschil tussen de behandeling met anticoccidials en coccidiosevaccins als de letselscores er bij worden gepakt. “Daarbij moeten we ons realiseren dat hoe hoger de letselscore, hoe lager de darmgezondheid is, hoe minder efficient de opname van voedingsstoffen verloopt.”
Hoger eindgewicht
De Maxiban/Monteban doet volgens de studie z’n werk. Ook wat betreft de streefwaarden met darmgezondheid. Ook de gevaccineerde groepen scoren duidelijk beter dan de onbehandelde kuikens. “Praktisch gezien zien we een duidelijk verschil in gewicht. Zo bleek in de anticoccidial-groep dat het slachtgewicht op 2,067 kilo uitkwam. Een verschil van zestig gram met de gevaccineerde groep. Dat klinkt misschien niet zoveel, maar laten we er een simpel rekensommetje op los laten. We gaan uit van een gemiddelde stal met twintigduizend traaggroeiende kuikens. Dat doen we keer een slachtprijs van 1,05 euro per kilo (op basis van de meest recente marktprijzen voor vleeskuikens – week 9). Op één stal hebben we het dan over 1260 euro. Heb je drie stallen met in totaal zestigduizend kuikens dan gaat het om een bedrag van 3780 euro per ronde. In de proef werden kuikens op zeven weken geslacht. Gaan we uit van een achtweekse planning, dus 6,5 rondes per jaar dan gaat het om een bedrag van 24.570 euro. Dat zijn serieuze getallen.”
De waarde van een punt voederconversie ligt extreem hoog in de huidige marktsituatie
Reinhoudt maakt eenzelfde sigarendoosberekening voor de voederconversie in relatie tot de hoge voerkosten op dit moment. Uit de studie bleek namelijk dat de groep ‘anticoccidials’ -4,5 punt voederconversie beter scoort dan de gevaccineerde groep. “Als we uitgaan van slacht op 2,5kg en 33 eurocent per kilogram voer dan komen we uit op 0,825 eurocent voor één punt voederconversie. Keer 4,5 is 3,7125 eurocent per kuiken. Dat schiet lekker op. Als je dat vermenigvuldigt met zestigduizend kuikens dan hebben we het over een bedrag van 2227,50 euro dat je bespaart per ronde.”
Toch gaat het om meer dan alleen maar economie. “Het positieve verhaal uit de studie is ook vooral een financieel verhaal maar in mijn ogen zitten er ook voordelen aan bijvoorbeeld het werkgemak. In het geval van anticoccidials is het een kwestie van voercode doorgeven en vervolgens wachten op de wagen met voer waar het is ingemengd. Kuikens worden vanaf het moment dat ze voer met anticoccidials opnemen beschermd tegen coccidiose.
Vaccinatie
Vaccinatie moet in de stal of op de broederij gebeuren. Bij aankomst in de stal moeten de kuikens bij elkaar gehouden worden voor de vaccinatie, die soms uitgevoerd wordt door de dierenarts, want als ze loslopen is het niet te doen. De bescherming hangt daarnaast ook volledig af van één moment. Er komen nogal wat extra handelingen en daarmee risico’s kijken bij vaccinatie. Dat zijn overwegingen die een pluimveehouder serieus mee moet nemen.”
Tekst: Martin de Vries
Beeld: Elanco Animal Health
