De Britse premier Theresa May kwam op 21 januari ’s middags naar het Lagerhuis met haar plan B. LTO moet teleurgesteld vaststellen dat ze feitelijk vasthield aan Plan A. Geen nieuws dus uit Londen, behalve dat de klok onverbiddelijk doortikt.
De boodschap aan ondernemers blijft: houdt rekening met een harde brexit op 29 maart 2019. Ga hierover in gesprek met jouw veiling, telersvereniging, coöperatie, verwerker en transporteur. Probeer voorzorgsmaatregelen te nemen om zo de schade te beperken. Op de langere termijn moet, gezien het lagere pond, exportcertificering, andere toenemende bureaucratie en eventuele tarieven aan de grens, rekening gehouden worden met structureel minder afzet naar het Verenigd Koninkrijk. De economische groei wordt er in ieder geval niet mee geholpen.
Angst
Theresa May speelt in op de grootste angst van de brexiteers in haar partij: dat de brexit niet gaat plaatsvinden. Ze gokt er op dat haar Conservatieve Partij zich uiteindelijk toch achter haar schaart. Ze gokt dus dat ze de brexiteers in haar partij en de Noord-Ierse DUP weer binnenboord kan halen, nadat ze haar een week eerder een historische nederlaag bezorgden.
De voorzitter van de Britse ondernemersorganisatie (Confederation of British Industry) John Allen bracht het afgelopen weekend als volgt onder woorden: “Het idee dat je vanaf 1 april 70% van jouw buitenlandse handel die nu, dankzij de EU, onder vrijhandelsstatus valt, onder WTO-regels laat vallen, is niet realistisch. Het is net alsof je een mijl gaat hardlopen, iedereen een ronde voorsprong geeft bij de start, en zegt van: dat halen we wel even in.“
Brexit niet uitstellen
Theresa May wil brexit echter niet uitstellen en zeker geen tweede referendum, ondanks de historische nederlaag (202 tegen 432 stemmen) van haar regering van vorige week. De Britse regering zegt dat een tweede referendum pas na de zomer zou kunnen plaatsvinden, dus na de Europese verkiezingen (23-26 mei). Dat zal ook ingegeven zijn door onwil. Wat May wel denkt te veranderen aan haar plan, behalve nog meer consultaties, blijft onduidelijk. De Ierse grenskwestie (“backstop”) blijft het grote struikelblok: iedereen wil dat die grens openblijft voor vrede in Noord-Ierland.
Maar dat verhoudt zich niet tot de handelsambities van de Conservatieve Partij, die wereldwijd handelsdeals wil afsluiten. Brussel kan er echter niet mee uit de voeten: op die manier zou er een achterdeur open blijven staan om producten die niet aan de EU-standaarden voldoen, toch naar de Europese binnenmarkt te exporteren. Nederland, België en Frankrijk moeten in geval van een no-deal brexit gaan controleren aan de grens, en dat zou dan net zo goed gelden voor Ierland, ondanks dat het daar erg gevoelig ligt.
Vervolg
Het Britse Lagerhuis stemt op 29 januari over het ‘nieuwe’ voorstel van Theresa May. De parlementariërs kunnen amendementen indienen. Zo zou Labour aan een amendement werken waarin het Verenigd Koninkrijk kiest voor een douane-unie met de EU. Ook zou er weer gewerkt worden aan teksten over een tweede referendum. Uiteindelijk mag de “Speaker of the House”, John Bercow, besluiten waarover gestemd wordt. Tot 29 januari blijft het dus speculeren waarover precies gestemd wordt.
De Europese Unie wacht ondertussen af en probeert ondertussen de kalmte en de eenheid te bewaren. De vraag is of dat nog lukt als de deadline van 29 maart nadert. Ierland heeft in ieder geval laten weten alleen via de EU te onderhandelen.
Groot economisch belang
De nieuwste cijfers over de Nederlandse land- en tuinbouwexport, vorige week op de Berlijnse Grüne Woche gepresenteerd, tonen onze afhankelijkheid van de Britse markt: we exporteerden in 2018 voor € 9,2 miljard , waarvan € 2,4 miljard re-export. Dit is bijna 10% van de totale agro-export. Het gaat vooral om groenten en fruit, vleesproducten en sierteelt. Daarnaast om kaas, suiker, uien, uitgangsmateriaal etc. En bijvoorbeeld ook om ruim 600 miljoen euro aan landbouwgerelateerde producten, zoals meststoffen, machines en kassen.
Bron: LTO, 22-01-2019