In de laatste maanden van 2017 lagen de eierprijzen in elke schakel van de keten op een hoog niveau. In verband met de fipronilaffaire is het aanbod van eieren krap met als gevolg hoge eierprijzen. De index van de prijzen af boerderij is vanaf augustus gestegen en de index was in december 220, een historisch record. Met enige vertraging zijn ook de producentenprijzen en de consumentenprijzen fors gestegen. Ook deze prijzen waren historisch gezien extreem.
Prijsontwikkeling
De consumentenprijs voor eieren is in het najaar van 2017 fors gestegen. In oktober was de index 119 en in december was deze 127. Een ongekende stijging van de prijzen in de supermarkten. De producentenprijs is al eerder, namelijk vanaf september, gaan stijgen. De index was 103 in september en steeg naar 141 in december. Dit is een stijging met 38 punten. De prijs af boerderij steeg nog eerder, vanaf augustus. De index was 114 in juli en steeg naar 220 in december. Dit is een nooit eerder vertoonde stijging van meer dan 100 punten. De forse stijging in de eierprijzen is bijna volledig toe te schrijven aan de fipronilaffaire. Door de blokkade van bedrijven waar fipronil gebruikt is ter bestrijding van de rode bloedluis was het aanbod van eieren in de maanden vanaf augustus fors lager. In de september en oktober zijn hennen vroegtijdig gedood of in de rui gebracht. In totaal zijn in Nederland circa 10% van de hennen vroegtijdig gedood met als gevolg een lager aanbod van eieren en hoge prijzen. In heel Europa waren de eierprijzen in het najaar hoog. Deze hoge prijzen zijn niet voor alle leghennenhouders lucratief, doordat een deel van hen met vaste contractprijzen werkt.
Keten
De tafeleieren in het schap bij de supermarkten zijn direct door de pakstations afgeleverd of door grossiers via de pakstations. Leghennenhouders leveren eieren aan de pakstations, verpakken zelf of leveren aan de eiproductenindustrie. Broederijen en de opfokkers van jonge hennen zijn belangrijke voorschakels in de eierketen. Mengvoerfabrikanten zijn belangrijke toeleveranciers in de sector.
Toelichting op drie niveaus
Bijna 90% van de tafeleieren wordt afgezet via de supermarkten. Er is geen noemenswaardige import van eieren voor de afzet via supermarkten. In Nederland houden circa 1.000 bedrijven leghennen, in verschillende houderijsystemen. Het merendeel van de hennen wordt gehouden als scharrelhen. Daarnaast worden ook hennen gehouden in kooihuisvesting, vrije uitloop en biologisch.
De geproduceerde eieren worden op de boerderij verpakt of geleverd aan de 14 middelgrote en grote pakstations. Deze sorteren en verpakken de eieren in consumentenverpakkingen. De Nederlandse pakstations leveren tafeleieren aan supermarkten in Nederland (circa 30% van de productie) en Duitsland (ook circa 30% van de productie). Een deel van de eieren (30 tot 35%) gaat naar de eiproductenindustrie in Nederland en het buitenland. Daar worden de eieren verwerkt tot vloeibaar of gedroogd eiproduct. Dit eiproduct wordt vervolgens weer gekocht door de levensmiddelenindustrie, waarbij fabrikanten van sauzen en pasta's en bakkerijen belangrijke afnemers zijn.
Prijsvorming
De leghennenhouders maken veelal per legronde afspraken met een pakstation. Naast kwaliteitsaspecten kan er ook een afspraak gemaakt worden over de prijs voor de eieren. Het merendeel van de leghennenhouders werkt echter met een vrije marktprijs. Dat betekent dat voor elke geleverde partij eieren de marktprijs van dat moment betaald wordt. Er is een duidelijk seizoenspatroon herkenbaar in de marktprijzen. ’s Zomers zijn de eierprijzen voor de leghennenhouders in de regel lager dan in de rest van het jaar. Op detailhandelsniveau zijn de prijzen vrij stabiel.
Prijsindices
De consumentenprijsindex (CPI) is gebaseerd op de prijzen voor tafeleieren in de supermarkt. De PPI is gebaseerd op de opbrengstprijzen van pakstations én die van de eiproductenindustrie.
