Het doden van ééndagshaantjes is binnenkort verleden tijd. Zowel in Duitsland als in Frankrijk zetten de ministers van Landbouw in op 31 december 2021 als einddatum. Nederland zal daarin niet achter kunnen blijven. Het bedrijf SELEGGT zorgt voor geslachtsbepaling in het broedei, waardoor er geen haantjes meer geboren en gedood worden in hun broederij in Barneveld.
Schaffelaarbos en SELEGGT gingen hiervoor een unieke samenwerking aan. Haan-eieren die uitgesorteerd zijn, worden “om de hoek” bij Schaffelaarbos verwerkt. Barnevelds’ wethouder De Kruijf was op 28 januari getuige van de levering van de eerste volle tanks van 2020.
Geslachtsbepaling om haantjesdoden te voorkomen
Haantjes van legrassen worden normaal gesproken op de eerste dag van hun leven uitgesorteerd en gedood. Ze leggen immers geen eieren en ze zijn geen efficiënte groeiers. Haantjesdoden is vanuit ethiek en dierenwelzijn een groeiend probleem voor het draagvlak van de eierproductie.
SELEGGT heeft een broederij waar géén haantjes meer gedood worden. Martijn Haarman, directeur van SELEGGT, vertelt: “Na 9 dagen broeden wordt er een piepklein gaatje in elk broedei gelaserd. Uit dat gaatje komt een druppeltje vloeistof. Daarin zien we of er vrouwelijke hormonen aanwezig zijn. Is er geen vrouwelijk hormoon dan wordt het ei een haantje en sorteert onze robot het uit. Alleen broedeieren waaruit zich een hen ontwikkelt, gaan terug in de broedmachine.”
De haaneieren komen onmiddellijk na het uitsorteren terecht in een tank. Deze tanks vol vloeibaar haanei inclusief eierschalen worden in een koelruimte opgeslagen en periodiek opgehaald. Hetzelfde systeem past Schaffelaarbos toe bij gangbare broederijen in Europa waar onbevruchte schouweieren worden opgehaald.
Na 21 dagen broeden worden de kuikens -alleen hennen- geboren en naar een opfokstal gebracht. Zodra de henkuikens volwassen zijn produceren ze eieren die onder het respeggt-label “zonder kuikendoden” in de winkel liggen. In Duitsland en Frankrijk gebeurt dit al wat langer. In Nederland is retailer Jumbo in maart de eerste die respeggt-eieren in het schap legt.
Regelgeving bebroede eieren
Negen dagen bebroede eieren zijn een nieuw product. Daardoor waren deze eieren tot nu toe niet expliciet beschreven in de dierlijke-bijproduct regelgeving. Martijn Haarman vertelt: “Een deel van de traditioneel gedode ééndagshaantjes vindt zijn weg naar dierentuinen en roofdierenhouders. Als je nu geen kuikens meer doodt, dan moet er natuurlijk wel een goede kringloop-toepassing zijn voor de uitgesorteerde haaneieren.” SELEGGT en Schaffelaarbos hebben de handen ineen geslagen. In Duitsland was de toestemming om haaneieren te gebruiken als hoogwaardige ingrediënt in diervoeders al snel binnen. In Nederland heeft de NVWA zich hier intensief mee bezig gehouden en ook geconcludeerd dat de eieren na 9 dagen broeden als CAT3 (= geschikt voor diervoeding) bijproduct worden erkend. Daarmee zijn ze dus officieel als diervoer te gebruiken.
Verwerking tot poeder en Steggcal
Na aankomst bij Schaffelaarbos – een ritje van een paar kilometer – worden de tanks gelost en wordt een monster genomen. “Veiligheid is extreem belangrijk” stelt Mathieu Woltring, directeur Schaffelaarbos. “Daarom wordt alle aanvoer in een laboratorium getest.”
Vervolgens worden de eischalen gescheiden van het vloeibare ei. Deze twee productstromen worden afzonderlijk verwerkt. Het vloeibare ei-product wordt gedroogd in een sproeidroger, waarbij de waardevolle voedingsstoffen behouden blijven. Het eindproduct is een mooi ei-kleurig poeder met een uitstekende houdbaarheid. Deze wordt geleverd als poeder, pellet of als kruimel aan o.a. mengvoer-, kalvermelk- en petfoodproducenten. De schalen worden gedroogd en verkleind tot grit en poeder. Deze worden o.a. als bron van goed verteerbaar calcium op ruime schaal als Steggcal verkocht en ingezet in een groot aantal diervoeders.
Woltring besluit: “Het creëren van duurzame grondstoffen voor de diervoederindustrie is onze kerncompetentie.”
Wethouder Aart De Kruijf van de Gemeente Barneveld is verheugd over deze lokale samenwerking: ”In een tijd waarin agrarische productie een grote verantwoordingsplicht ten opzichte van de maatschappij heeft, moet productie duurzaam zijn. SELEGGT en Schaffelaarbos tonen hier een schoolvoorbeeld van duurzaamheidsinnovatie: Het voorkomen van kuikendoden, een goede kringloop-toepassing bieden aan rest-stromen èn lokale verwerking. Barneveld bewijst hiermee zijn rol als middelpunt van innovatieve pluimveegerelateerde bedrijvigheid.”
Bron: Seleggt & Schaffelaarbos
