RIVM levert achtergrondinformatie aan De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) over de giftigheid van de stof Fipronil en de mogelijke effecten ervan op de gezondheid. RIVM baseert zich daarbij op wetenschappelijke publicaties over Fipronil en de rapporten van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Over Fipronil
Fipronil is een stof die gebruikt wordt in diergeneesmiddelen tegen vlooien, mijten en teken in honden en katten. Fipronil mag niet gebruikt worden bij dieren die bestemd zijn voor de voedselketen, zoals kippen.
Effecten huidige situatie
Er zijn bij de huidige blootstelling via de consumptie van eieren met fipronil geen acute gezondheidseffecten te verwachten. Als het aantal eieren dat het Voedingscentrum aanbeveelt wordt gecombineerd met het hoogste gehalte aan fipronil dat is gevonden, wordt de grenswaarde die voor een kortdurende blootstelling geldt in geringe mate overschreden. Dit geldt vooral voor kinderen, omdat de concentratie fipronil per kilogram lichaamsgewicht door hun lagere lichaamsgewicht relatief hoger is.
De huidige blootstelling via eieren is zo laag dat er in het algemeen geen gezondheidseffecten te verwachten zijn, ook niet na het eten van meerdere eieren.
Een overschrijding is een aanleiding om maatregelen te nemen om te verhinderen dat een dergelijke overschrijding voortduurt (zie lijst met codes bij de NVWA en acties van de NVWA). Een overschrijding van een grenswaarde betekent dat op basis van de huidige wetenschappelijke kennis een risico voor de consument niet uit te sluiten is. Dit hoeft niet automatisch te betekenen dat er ook daadwerkelijk gezondheidseffecten optreden. Er wordt namelijk een ruime marge toegepast om de gegevens uit de dierstudies te vertalen naar mensen en daarmee de veiligheid te borgen. Vanuit studies bij mensen, die zichzelf vergiftigd hebben met fipronil, weten we dat er pas bij veel hogere doseringen acute vergiftigingsverschijnselen worden gezien. Acute klachten bij deze hoge dosering zijn misselijkheid, buikpijn en hoofdpijn. Deze klachten verdwijnen in principe snel.
De grenswaarde voor langdurige, levenslange, blootstelling ligt lager dan die voor kortdurende blootstelling. Bij een langdurige consumptie van het aantal eieren dat het Voedingscentrum aanbeveelt, met het hoogste gehalte aan fipronil dat nu is gevonden in de eieren, wordt deze grenswaarde overschreden. Ook voor de afleiding van deze grenswaarde is een veiligheidsmarge toegepast. Ook in dit geval is het daardoor onwaarschijnlijk dat er gezondheidseffecten optreden. Vooral ook omdat mensen deze eieren, met de hoogste dosering fipronil, niet levenslang zullen consumeren.
Op dit moment kunnen we geen exacte uitspraak doen over de gezondheidsrisico’s wanneer mensen langdurig eieren met fipronil eten. Daarvoor is informatie nodig over bijvoorbeeld de duur van de periode waarin mensen deze eieren hebben gegeten en de hoeveelheid fipronil in andere producten waarin deze eieren zijn verwerkt.
Kan ik de eieren wel eten als ik ze goed kook of bak?
Nee. De standaard bereidingswijzen, zoals wassen, koken of bakken, halen de stof fipronil niet uit het ei.
Wat gebeurt er met producten waarin eieren met fipronil is verwerkt?
De NVWA ziet erop toe dat het bedrijfsleven producten waarin eieren zijn verwerkt met een te hoog fipronilgehalte terughaalt. Wij ondersteunen hen daar waar mogelijk door gegevens te verstrekken. Het is wel waarschijnlijk dat fipronil in die gevallen sterk verdund is.
Vanuit proefdierstudies is bekend dat langdurige blootstelling aan fipronil kan zorgen voor schade aan nieren, lever en schildklier. Is er informatie over dergelijke schade bij de mens en over de ernst van deze schade?
Onderzoek bij werknemers in een fipronil producerend bedrijf die chronisch in aanraking komen met fipronil, toonde geen toename in afwijkingen in schildklierfunctietesten.
