In de eerste helft van 2022 is de markt voor vleeskuikens positief geweest. Dit komt door lager aanbod en tegelijkertijd herstel van vraag. Hierdoor is de markt in staat geweest weerstand te bieden aan de sterk gestegen kostprijs. Nederland richt zich in de tweede helft van 2022 op de omschakeling naar 1 ster Beter Leven. Hoge bouwkosten en vergunningen die moeilijk worden verleend maken de omschakeling nog een uitdaging.
Vanaf 2023 moet er namelijk voldoende aanvoer zijn naar de retail in Nederland. In deze kwartaalupdate lees je meer over de marktverwachtingen van de Rabobanken hoe zijn tegen de omschakeling aankijken.
Stevig marktherstel in de eerste helft van 2022
Het afgelopen half jaar was de markt voor pluimveevlees roerig. Nadat in het begin van dit jaar de meeste coronamaatregelen werden afgeschaft, trok de vraag naar pluimveevlees aan. Dit na een lange periode van overaanbod tijdens de coronacrisis in 2020 en 2021. Het overaanbod zorgde voor een verlaging in het Europese aanbod. Stijgende voerkosten en vele uitbraken van vogelgriep hebben de productie verder verlaagd. In het eerste kwartaal van 2022 lag de productie 1-2 procent lager in vergelijking met dezelfde periode in 2019, terwijl de vraag vanuit de foodservice snel toenam.
Deze marktsituatie zorgde binnen Europa voor een piek in de prijsvorming. In juni 2022 lag de prijs voor borstfilet 35 procent hoger dan in dezelfde periode in 2021. Voor poten was dit 40 procent. De betaalde prijzen voor vleeskuikens zijn over heel Europa fors gestegen. In Polen zelfs met 50 procent. Door deze prijsstijgingen is de sector in staat geweest om de hogere voerkosten tegen te houden. Slachterijen en verwerkers zijn meestal in staat geweest om de hogere kostprijs door te berekenen naar hun afnemers.
Europese handelsbalans stevig verstoord
In de eerste helft van 2022 is de handelsbalans van de Europese pluimveemarkt verstoord geweest. Export vanuit Europa is met 8 procent gedaald naar 470.000 ton, terwijl de import met 9 procent toenam naar 185.000 ton. Dit hangt direct samen met het krappe aanbod van pluimveevlees in die periode met als gevolg de genoemde hoge prijzen. Daarnaast golden er exportrestricties door de uitbraken van vogelgriep.
De sector in het Verenigd Koninkrijk worstelde met een tekort aan arbeiders, waardoor de productie in het eerste kwartaal van 2022 met 4 procent kromp. Daarnaast namen de importen vanuit de Europese Unie (EU) toe met 30 procent naar 140.000 ton. Exporten vanuit het Verenigd Koninkrijk naar de EU stegen met 50 procent naar 50.000 ton.
Alle belangrijke Europese exportbestemmingen laten een daling zien. Alleen exporten naar Cuba en Liberia namen significant toe. Brazilië, China en Argentinië profiteerden als exporteur naar Europa het meest van het hoge prijsniveau in de Europese markt. Daarentegen daalde de import uit Thailand licht.
Vooruitzicht tweede helft van 2022 gematigd positief voor Europese pluimveemarkt
De kostprijs voor de productie van pluimveevlees blijft de komende periode hoog. Voerprijzen blijven naar verwachtingen minimaal op het huidige niveau. Ook blijven de energieprijzen hoog. Het tekort aan werknemers heeft vooral invloed op de slachterijen en verwerkers. Richting de herfst neemt het risico van vogelgriep weer toe, wat mogelijk het aanbod kan verstoren.
Door de verminderde koopkracht van consumenten, letten zij de komende periode meer op de prijzen van producten. Pluimveevlees is hierbij goed gepositioneerd. In het bijzonder de donkere, wat goedkopere, delen van de kip kunnen hiervan profiteren.
“De verwachting is dan ook dat de vraag naar pluimveevlees de komende periode relatief sterk blijft.”
Daarbij zal de groei van het aanbod beperkt zijn. De grootste onzekerheid in dit kader is het tijdelijk volledig openstellen van de Europese markt voor pluimveeproducten uit Oekraïne, waardoor het aanbod toe zou kunnen nemen.
Piek in de voerprijzen lijkt bereikt, daling nog niet zichtbaar
In mei 2022 lagen de voerprijzen voor vleeskuikens 49 procent hoger dan in mei 2021 (zie figuur 2). Dat terwijl de voerprijzen toen al een stijgende lijn vertoonden. Krappe wereldvoorraden en vooral de impact van de oorlog in Oekraïne hebben begin dit jaar tot versnelling van de prijsstijging geleid. Vanaf februari is de voerprijs gestegen met 29 procent. Als belangrijkste onderdeel van de kostprijs zijn de ontwikkelingen op deze markt zeer belangrijk voor de sector.
De uitdaging voor de vleespluimveesector zit vooral aan de operationele kant in de rest van 2022. Belangrijkste factoren zijn de blijvend hoge voerprijzen en andere kosten, zoals energie. Voor wat betreft voer verwacht De Rabobank dat de hoogste niveaus zijn bereikt in grondstofprijzen, met goede oogstverwachtingen in Brazilië van de tweede oogst van safrinha (mais) en de Verenigde Staten (tarwe en soya). Toch is dit in onze ogen onvoldoende om van een verlaging van de voerkosten uit te gaan. De marktsituatie zal namelijk nog altijd fragiel zijn. De uitdaging voor de verwerkende industrie is om de blijvend hoge kostprijs in voldoende mate te vergoeden aan de producenten.
Omschakeling naar 1 ster Beter Leven
Het komende half jaar zal de productie van pluimveevlees onder het 1 ster Beter leven keurmerk flink toenemen. Dit is nodig zodat de aanvoer van het Beter Leven keurmerk naar de supermarkten en horecagroothandels richting 2023 van voldoende niveau is. Het pad naar die omschakeling verloopt in het noorden van Nederland gemakkelijker dan in het zuiden. Beperkte ruimte op bouwkavels en weerstand om die ruimte uit te breiden is een van de oorzaken. De hoge bouwkosten maken het voor iedere pluimveehouder die nog uitlopen gaat realiseren uitdagender.
“Door het dalende aanbod in Nederland en de naar verwachting goede vraag naar pluimveevlees zijn ook hier de marktvooruitzichten positief.”
De verwachting is dat het aandeel pluimveevlees wat wordt geproduceerd volgens concepten snel toeneemt. Daar waar de verhouding concept (bijvoorbeeld Beter Leven keurmerk) versus regulier afgelopen jaren volgens schatting op 35/65 lag, zal die in korte tijd minimaal 65/35 worden. Consument wennen nu al aan hogere prijzen voor pluimveevlees, wat de vraag naar het Beter Leven keurmerk kan ondersteunen in de toekomst. Onzekere factor is welke keuzes de consument maakt als de volledige inflatie in de boodschappen is doorberekend.
Extra perspectief voor de Nederlandse pluimveesector kan ontstaan doordat 1) meer partijen gaan vragen naar het Beter Leven keurmerk, 2) de vraag naar pluimveevlees volgens de standaarden van de European Chicken Commitment langzaam groeit en 3) in Duitsland de vraag naar hogere dierwelzijnsstandaarden stijgt. Dit geeft extra perspectief. De stikstofmaatregelen kunnen er wel voor zorgen dat de kostprijs toeneemt. Anderzijds biedt produceren in vraaggestuurde ketens de mogelijkheid om een hogere kostprijs vergoed te krijgen, door in te spelen op de behoeftes van consumenten. Dat betekent produceren waar specifiek vraag naar is, van aanbod naar vraaggestuurd. Dit moet uiteindelijk leiden tot een passend rendement voor alle partijen in de pluimveevleesketen.
Bron: Rabobank
