In onze reeks publicaties over de onthullingen, die tijdens het prestigieuze Gut Health in Pigs and Poultry 2019 werden gedaan, deze week opzienbarend nieuws over butyraat. Het vetzuur staat al geruime tijd in de belangstelling, maar de zeer uiteenlopende resultaten maken de toepassing ervan onzeker. Professor dr. ir. Wouter Hendriks, die bij WUR leiding geeft aan de onderzoeksafdeling diervoeding, kan dit nu eindelijk verklaren.
Voor de meeste ontdekkingen die tijdens Gut Health in Pigs and Poultry gepresenteerd worden, geldt dat het onderzoek nog in volle gang is, waardoor het over het algemeen nog even duurt voordat er in de praktijk de vruchten van kunnen worden geplukt. Dit is anders als het gaat om het nieuws over butyraat (botervet) dat werd onthuld. Onderzoeker en dierenvoedingsdeskundige Wouter Hendriks verwacht zelfs dat er het komende jaar al voer op de markt komt dat gebruikmaakt van de nieuwe kennis die recentelijk onder zijn supervisie werd ontdekt.
Promotieonderzoek
Hendriks: “Butyraat staat al heel lang in de belangstelling. Naar de werking ervan is dan ook al heel veel onderzoek gedaan. De resultaten lopen daarbij echter ontzettend uiteen. Dankzij het promotieonderzoek van een jong talent uit mijn team, Pierre Moquet, weten we nu waarom butyraat zowel positief als negatief kan werken.”
“We weten nu waarom butyraat zowel positief als negatief kan werken”
De dierenvoedingsdeskundige legt uit dat het uitgangspunt, dat butyraat als energiebron voor de darmcellen vooral positief werkt, en alleen in de dikke darm, totaal niet klopt: “Het gaat hier eigenlijk om een indicator stof, geproduceerd door de micro-organismen in de darm, die signaleert hoe de fermentatie verloopt; hoge concentraties butyraat duidden op een (te) hoge fermentatie. In de dikke darm is een vrij hoog niveau van fermentatie gebruikelijk, maar in de dunne darm niet. Daar is de mate van fermentatie normaal gesproken nihil. Dit betekent dat een zeer kleine hoeveelheid butyraat hier al snel een negatief effect heeft, op zowel de vertering als de snelheid waarmee het voedsel door de darm beweegt.”
Verteringsproblemen
Hendriks benadrukt dat dit negatieve effect niet alleen voor de dunne darm geldt; ook in de dikke darm leidt een te hoge concentratie tot verteringsproblemen. “Hoewel het in de dikke darm veel minder nauw luistert, constateren we ook hier dat van een positieve werking van de stof uitsluitend sprake is als de dosis onder een bepaalde drempelwaarde blijft. Bovendien kan een zogenaamde targeted release, wat ervoor zorgt dat het butyraat alleen in de dikke darm vrijkomt, terugslaan op de dunne darm, waardoor ook daar de remmende reactie optreedt. Het is dus essentieel dat we butyraat in exact de juiste dosis toedienen”, beklemtoont Hendriks.
“Een zeer kleine hoeveelheid butyraat heeft al snel een negatief effect op de vertering”
Het goede nieuws is niet alleen dat we het negatieve effect van butyraat nu kunnen verklaren, maar ook dat de juiste, zeer nauwkeurig afgestelde dosis niet alleen in de dikke darm, maar ook in de dunne darm kan leiden tot een aanzienlijke verbetering. De significante resultaten die hier werden gemeten, bestonden onder meer uit langere darmvlokken en verbetering van een efficiëntere opname van voedingsstoffen. “Butyraat kan dus een zeer positief effect hebben in beide gedeelten van de darm, maar alleen als we onder de drempelwaarde blijven; een teveel is juist schadelijk”, waarschuwt Hendriks. Hij is blij dat met deze nieuwe informatie eindelijk voer ontwikkeld kan worden dat een consequent positief effect heeft op de darmgezondheid en daarmee op het hele dier.
Gut Health in Pigs and Poultry 2020
Volgend jaar verwacht Wageningen Academy opnieuw met spectaculaire nieuwe feiten te komen, op gebied van darmgezondheid bij varkens en pluimvee. Wie als allereerste op de hoogte wil zijn van het allerlaatste nieuws op dit gebied, kan zich nu al aanmelden voor Gut Health in Pigs and Poultry 2020.
